Een broodje aap, het bestaat echt
20-04-06

De handel in vlees van wilde dieren neemt toe. En als er nu niet wordt ingegrepen, zal een groot aantal mensapen, waaronder de chimpansee en de gorilla, over tien jaar zijn uitgestorven. Dat zeggen deskundigen die op een congres in Apeldoorn praten over het lot van de apen.Organisaties van over de hele wereld maken zich zorgen over de toekomst van de mensapen. Uit recent onderzoek in opdracht van Europese dierentuinen is gebleken dat per jaar ongeveer vijf miljard kilo van illegaal gedode dieren wordt verhandeld. In 1999 was dat nog één miljard kilo.BushmeatDe oerwouden van Afrika en Zuid-Azië worden letterlijk leeggestroopt voor bushmeat, zoals het vlees van wilde dieren in de volksmond wordt genoemd. "Het is helemaal in", stellen de dierentuinen. Niet alleen mensapen zijn tegenwoordig een delicatesse, maar ook antilopes en olifanten. Bushmeat is op dit moment vooral een luxe-artikel in de grote Afrikaanse steden, voor de rijkere Afrikanen. Maar het vlees is op steeds meer plaatsen in de wereld illegaal te krijgen. Inmiddels ook in Europa. Zo worden Londen en Antwerpen genoemd, steden waar veel Afrikanen wonen. MaatregelenIn Apeldoorn wordt gesproken over de maatregelen die kunnen worden genomen om te voorkomen dat wilde dieren door de illegale handel uitsterven. Dierentuinen spelen daarbij een belangrijke rol. Die kunnen zich bezighouden met fokprogramma's voor mensapen. Het uitsterven van de dieren is echter niet het enige probleem. Wanneer de volwassen apen worden geslacht en verkocht op de markt, worden de kleine weesaapjes verkocht als huisdier. Als deze dieren groter worden, zijn ze in huis niet meer te houden en worden ze ondergebracht in Afrikaanse opvangcentra. Omdat de opvangcentra in West- en Centraal Afrika al overvol zijn, onderzoeken de deelnemers aan het congres, waaronder Apenheul, de mogelijkheden om mensapen terug te plaatsen in het wild. Volgens Frank Rietkerk van de Apenheul is het niet ondenkbaar dat op termijn ook mensapen die in Europese dierentuinen zijn gefokt, in de Afrikaanse natuur worden geplaatst. "Het moment dat vanuit bijvoorbeeld Apenheul apen die stap maken, is echter nog minstens tien tot twintig jaar weg", zegt Rietkerk. PrioriteitHet terugplaatsen van gorilla's, chimpansees en bonobo's die in opvangcentra zitten, hebben volgens Rietkerk nu de prioriteit. "Want de centra kunnen de toestroom amper nog aan."Dat wordt nog een flinke klus, want het gaat hierbij om getraumatiseerde diertjes. "Diertjes die geen ouderlijke lessen hebben gehad in overleven in het oerwoud", aldus Rietkerk.
Mediatheek
Steeds meer handel in wilde dieren
Dierenbeschermers vrezen voor mensapen

WSPA over bushmeat
Wereld Natuur Fonds over de mensaap
Stichting AAP, opvang voor uitheemse dieren
De Apenheul

Vossen in Nederland weer vogelvrij
4-04-06

Het is een zwarte dag voor de vossen in Nederland. De Eerste Kamer heeft ingestemd met een wetswijziging, waardoor de vos weer vogelvrij is. Vier jaar lang, sinds de invoering van de nieuwe flora- en faunawet in 2002, genoot de vos een beschermd bestaan in ons land. Het dier mocht alleen nog worden afgeschoten als aantoonbaar was dat hij schade aanrichtte. De provincie moest daarvoor vrijstelling geven.Nu de Eerste Kamer akkoord is gegaan met de verruiming van de vossenjacht, is het dier weer een niet beschermd soort en is er dus geen vergunning meer nodig om op vossen te jagen. De Canadese gans, woelrat en fazant is overigens hetzelfde lot beschoren. OpgeluchtVeel pluimveehouders zijn opgelucht. Zij zeggen dat ze in de afgelopen vier jaar veel last hebben gehad van de snel groeiende vossenpopulatie in Nederland. Zo zou een groot aantal weidevogels, kippen en lammeren zijn opgegeten door de vossen. De dieren zouden vooral veel overlast veroorzaken in Brabant, een provincie die in de afgelopen jaren nauwelijks ontheffingen heeft verleend. Andere provincies gaven de ontheffingen sinds 2002 wel. Volgens de Koninklijke Nederlandse Jagers Vereniging liepen er voor de nieuwe flora- en faunawet werd ingevoerd zo'n 30.000 vossen rond in Nederland. Inmiddels zouden dat er zo'n 45.000 zijn. Niet bewezenDe Dierenbescherming is tegen de vossenjacht. Leon Ripmeester, die zich bezighoudt met de vossenproblematiek, vindt dat de beslissing van het kabinet niet wetenschappelijk onderbouwd is. Hij zegt dat bijvoorbeeld niet bewezen is dat weidevogels alleen maar last hebben van vossen. Voor de lage weidevogelstand zijn ook andere oorzaken te noemen, stelt de Dierenbescherming, zoals de verlaging van de grondwaterstand, verandering van de macrofauna, bemesting en landbouw. Sovon Vogelonderzoek, Alterra en Landschapsbeheer Nederland concludeerden na een meerjarig onderzoek in 17 weidevogelgebieden ook al dat de vos niet de hoofdschuldige is voor de lage weidevogelstand. De eieren van weidevogels worden vooral opgegeten door de steenmarter, hermelijn en egel. Kuikens worden bedreigd door wel 15 verschillende soorten dieren, en dan vaker door de reiger, buizerd, bruine kiekendief dan door de vos. Beter beschermenDierenbeschermer Ripmeester vindt dat hobbyboeren die last hebben van vossen hun dieren beter moeten beschermen. Voor biologische boeren kan met de wet uit 2002 altijd nog een tijdelijke ontheffing aangevraagd worden als het echt niet anders kan, zegt Ripmeester. Maar ook dat vindt de Dierenbescherming eigenlijk geen duurzame oplossing, want de vossen komen op een gegeven moment gewoon weer terug.

Alarmfase 1 voor de Friese vossen
24-02-2005De provincie Friesland mag de vossen op haar grondgebied vogelvrij verklaren in het kader van ‘schadebestrijding’. Dat is het gevolg van een uitspraak van de Raad van State, die zegt dat Gedeputeerde Staten van Friesland jachtontheffing ten behoeve van 'schadebestrijding' mag verlenen. Dat betekent dat de vos in de periode 15 augustus tot 1 april vogelvrij is.
De GS van Friesland wilden de jacht op vossen al veel eerder mogelijk maken, maar werden daarin door bezwaarschriften van dierenbeschermers tegengehouden. De uitspraak van de Raad van State lijkt daaraan nu een einde te maken, zodat alarmfase 1 voor de vossen lijkt in te gaan. Datzelfde geldt helaas voor damherten en wilde zwijnen, beide geliefde ‘doelwitten’ van jagers. De Dierenbescherming onderzoekt nu of er nog andere (juridische) stappen mogelijk zijn om de zinloze jacht op vossen tegen te houden.

De vos als 'concurrent'
Jagers zien de vos als concurrent omdat ze konijnen, hazen of wel eens een fazant of patrijs eten. Daarom zoeken ze argumenten om het geweer te kunnen grijpen. Volgens jagers berooft de vos lepelaars van het nest, moordt hij kippen en eenden bij boeren uit, bedreigt de weidevogelstand, verslindt schapen en bedreigt kinderen met hondsdolheid of zelfs met een 'killerlintworm'.
Argument overpopulatie ontzenuwdEen veel genoemd argument voor het bejagen van is overpopulatie door het ontbreken van natuurlijke vijanden. Er wordt dan onder andere verwezen naar beren, lynxen, wolven en arenden. Grote top-predatoren die in Nederland niet (meer) aanwezig zijn. Echter de vos is zelf een top-predator, dat wil zeggen een roofdier dat aan de top van de voedselpiramide staat. Voor die verdwenen dieren was de vos hooguit een incidentele gelegenheidsprooi. Vossen hebben geen andere dieren nodig om de populatie te reguleren. Ze doen aan 'sociale regulatie'. Het aantal jongen wordt afgestemd op de draagkracht van het leefgebied. Bij populaties die zich snel uitbreiden, kan het gebeuren dat de capaciteit van het leefgebied overschreden worden. Dit is echter zeer tijdelijk en de situatie stabiliseert zich spontaan zolang het om onverstoorde populaties gaat. Als er door de jacht voortdurend een verhoogde kunstmatige sterfte wordt veroorzaakt, zullen er steeds opnieuw grote worpen plaatsvinden met grootschalige overleving van de jongen.
In de Flora- en faunawet die sinds 1 april 2002 van kracht is, is het uitgangspunt de volledige bescherming van alle in het wild levende zoogdieren, vogels, reptielen en amfibieën. Het aantal bejaagbare soorten is in deze wet teruggebracht van 23 naar zes. Vossen worden daarbij van de lijst van vrij bejaagbare soorten geschrapt. Hoewel er een extra drempel is gecreëerd, kunnen er echter nog wel vergunningen worden uitgegeven voor het bejagen van vossen.